ที่มา และที่ไปของหมายเลขข้างรถ

[Phong]

ผมลองตั้งข้อสังเกตเล่นๆ นะครับ

ผมเคยอ่านหนังสือเก่าๆ เล่มหนึ่ง เขาบอกว่า สมัยก่อนมีรถโดยสารวิ่งจากกรุงเทพฯ ไปเชียงใหม่ ชื่อว่าบริษัท ดาวเหนือ จำกัด วิ่งสายนี้

สาย 1 ที่โชครุ่งทวีวิ่งอยู่ อาจจะเป็นที่มาของสาย 1 นี้ก็ได้ครับ แล้วมีการปรับแก้รายละเอียดเส้นทางในภายหลัง ต้องไปดูที่ราชกิจจานุเบกษาแล้วหละครับ

ถนนหนทางในประเทศไทย สมัยก่อนสัดส่วนเริ่มหายใจรดต้นคอกับทางรถไฟช่วงสมัย จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์เป็นนายกฯ

ไปสายเหนือทีในสมัยก่อน เราก็ทราบกันดีว่า อ้อมโลกไปกับเส้นพหลโยธิน ด้วยเหตุผลของการก่อสร้างถนนพหลโยธินก็คือ ไม่ต้องเปลืองงบสร้างสะพานจำนวนมาก

แล้วไล่เลี่ยมาสาย 2 ลำปาง สาย 3 เชียงแสน ก็ว่ากันไป ตามที่ราชกิจจานุเบกษาแต่ละยุคเอื้ออำนวย

การกำหนดสายรถทัวร์ ก็ต้องเป็นไปตามถนนที่มีอยู่ในแต่ละยุค

แผนที่ทางหลวงสมัยจอมพลสฤษดิ์ ที่ให้มีการตัดถนน ปรับปรุงถนนสายหลักทั่วประเทศ ซึ่งมีถนนมิตรภาพที่สหรัฐสร้างให้ด้วย

สายอีสานนั้น พอมีถนนมิตรภาพ ก็เป็นไปได้นะครับ ที่รถสายพวกนี้เกิดขึ้นมาเมื่อถนนมิตรภาพตัดเรียบร้อ ยแล้ว

จนเกิดสายขอนแก่น โคราช อุดร หนองคาย ตามลำดับ

ลืมไป แผนที่ทางหลวงสมัยจอมพลสฤษดิ์ ถนนแจ้งสนิทก็มีแล้ว ทำให้มีสายร้อยเอ็ด อุบลสายเก่าขึ้นมา

และสายขึ้นภูพาน(213) เป็นทางลาดยางแล้วนา ก็มีสายนครพนม สกลนคร กาฬสินธุ์แล้ว

ส่วนสายชัยภูมิ เมืองเลย ก็เป็นไปได้ว่าถนนเส้น 201 ก็มีการตัดถนนมานานแล้วเช่นกัน (สายหนองบัวลำภูด้วย)

ส่วนสายนายก ปราจีน อรัญฯ ผมคิดว่าสมัยก่อน ถนนรังสิต องครักษ์ยังไม่ตัด เวลาจะเข้าไปสามเมืองนี้ ก็ต้องเข้าเส้นพหลฯ เลี้ยวขวาที่หินกองไปตามถนนสุวรรณศร(33) ซึ่งเป็นสายเก่า และไกล เป็นถนนสายหลักสายเดียว ที่สามารถไปยังชายแดนไทย กัมพูชาได้ ในตอนนั้น

สายใต้เนี่ย ผมว่าน่าสังเกตง่ายที่สุดครับ

เลขรันจากสาย 61 บ้านเขาต่อ-พังงา ร่ายยาวมาจนถึงสาย 89

ผมตั้งข้อสังเกตอย่างหนึ่ง เกี่ยวกับการเดินทางรถทัวร์สายใต้ในสมัยก่อน ก่อนที่สายเลขสามหลักเกิดขึ้น

สมัยนั้นสายเอเชีย(41) ยังไม่มี มีเส้นเพชรเกษมเป็นสายหลัก

สาย 62 ตามความเข้าใจของผมก็คงเข้าระนองก่อน(มั้ง) แล้ววิ่งตามเส้น 401 เข้าสุราษฎร์ ขนอม

สาย 63 ก็ต้องผ่านระนองอยู่แล้ว ผมเกิดความสงสัยว่า ยุคก่อนโน้น เกาะภูเก็ตเป็นแหล่งต่อรถไปจังหวัดอื่นของภาคใต้หรือ เปล่า เพราะรถหมวด 3 สายใต้ มักจะเริ่มต้นที่ภูเก็ต แล้วไปยังหัวเมืองต่างๆ ที่อยู่ล่างลงไปจากภูเก็ตมากมาย และเส้นทางบางส่วนก็เป็นของ บขส. ด้วย (ผมคิดอย่างนี้นะ ผิดถูกยังไง รอข้อเท็จจริง หรือเจ้าถิ่นมาเล่าอีกที)

แล้วสังเกตดีๆ ว่า สายใต้เนี่ย เส้นทางมันเหมือนรันจังหวัด อำเภอจากล่างสุดมาบนสุดเลย

64 ระนอง วิ่งตามเพชรเกษม

65 66 67 ประจวบ ข้ามมาสาย 68 วิ่งถึงแค่บางเลนนะครับ สมัยก่อน แล้วมาบางลี่ 69 ไปดอนเจดีย์(ตอนนี้ไปด่านช้าง)

70 ก็มาปราณบุรีอีกครั้ง 71 หัวหิน 72 ท่ายาง 73 เพชรบุรี 74 บ้านแหลม 75 ปากท่อ ลองรันไปเรื่อยๆ จนถึงสาย 78 แล้ว 79 เป็นของสายอีสาน 80 บางลี่ รันๆๆ มาเรื่อยๆ จนถึงสาย 85 สมุทรสาคร
87 ตลาดท่าช้าง 88 สุพรรณ อ้อ...ถนนมาลัยแมน(321)แล้วเสร็จตอนปี 2509

มาเลขหลัก 9 ก็เรียงแบบภาคใต้เลยนะ แต่เป็นจากบนลงล่าง เรียงสายตากเส้นพหลโยธินเด๊ะ

90 เชียงราย ลำปาง เขื่อนภูมิพล ผมกำลังสงสัยอยู่ว่า สาย 92 นี้เนี่ย มีมาเมื่อตอนสร้างเขื่อนภูมิพลหรือเปล่า เพราะการสร้างเขื่อนภูมิพลต้องใช้แรงงานเป็นจำนวนมาก ต้องมีรถ บขส. เข้าไปรับคน (อ่านสัมภาษณ์ถาวรฟาร์ม เลยนึกขึ้นมาได้)

แล้วมาตาก กำแพงเพชร นครสวรรค์ น่าน สุดแค่นั้นส่วน 97 ก็วิ่งตามทางที่เคยมีอยู่แล้วนั่นคือถนนมิตรภาพกับถน นนิตโยไปถึงพังโคน

นี่เลขสายที่ผมตั้งข้อสังเกตเอาเองนะครับ

ผมคิดว่าการคิดสายรถ ก็ต้องมีถนนเกิดขึ้นก่อน ถ้ามีรถไปถึง แล้วคนนิยมก็เปิดสายใหม่ บางทีก็ขยายเส้นทางไปเรื่อยเปื่อย เพื่อสอดคล้องกับประชากร ความต้องการที่เพิ่มขึ้น

ถนนตัดใหม่ที รถทัวร์สายใหม่เกิดอย่างน้อยสักสาย ถ้าสายเก่าคนขึ้นน้อยก็ลดจำนวนเที่ยวลง ถ้าคนไม่นิยมก็เลิกไปเลย

จึงไม่แปลก ที่จะมีรถทัวร์สายเก่าๆ บางสาย ยกเลิกการวิ่งเพราะคนไม่นิยม เพราะสายเก่ามันทั้งไกล และแพงด้วยครับ